Już w sobotę 28 września inauguracja tarasów Zamku Książąt Pomorskich
Zakończył się pierwszy etap zamkowej inwestycji. Południowy i wschodni taras Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie otwarte! Teraz to nowa, atrakcyjna przestrzeń, z której korzystać mogą zwiedzający i uczestnicy wydarzeń kulturalnych. Już w sobotę 28 września Zamek zaprasza na inaugurację. W programie m.in. oprowadzania z przewodnikiem (pierwszy raz zobaczyć można dawne lochy!), koncerty, warsztaty, atrakcje dla dzieci i dorosłych. Wstęp wolny.
Podczas spotkania licznie zgromadzeni dziennikarze mogli zobaczyć tarasy.
Granitowa nawierzchnia, odtworzone ogrodzenie, nowa mała architektura (m.in. pergole, ławki, stylizowane lampy z gryfami, fontanna z głową gryfa pomorskiego), rabaty i donice z zielenią zaprojektowaną w stylu geometrycznym – wszystko to tworzy efektowne otoczenie Zamku od ul. Kuśnierskiej (taras południowy) i od strony Odry (taras wschodni).
Dzięki specjalnym pochylniom i automatycznej platformie tarasy są teraz także dostępne, od ul. Kuśnierskiej, dla osób z niepełnosprawnościami.
Armaty z przełomu XVIII i XIX w., odrestaurowane, osadzone na drewnianych lawetach, powróciły do północno-wschodniego narożnika. U zbiegu tarasu wschodniego z północnym, na zewnętrznej ścianie, znów zawisły oczyszczone tarcze herbowe z lat 70. XX w., symbolizujące pięć pomorskich miejscowości, w których rezydowali książęta z dynastii Gryfitów.
Tarasy są przebudowane i wzmocnione palami oraz iniekcjami. Taras wschodni umocniony został 160. mikropalami. Z kolejnych 103. mikropali stworzona została kurtyna zabezpieczająca, która oddziela zamkowy taras od części skarpy wschodniej należącej do prywatnych właścicieli.
Tarasy są osuszone i zaizolowane. Wymieniono instalacje i stropodachy. Odpowiednie warunki w przestrzeniach podziemi zapewniają wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła oraz klimatyzacja.
Pierwszy etap inwestycji to także modernizacja podziemi pod tarasami oraz skrzydłami południowym i wschodnim. Zamek zyskał ponad 800 m kw. nowej powierzchni na dwóch podziemnych kondygnacjach. Znajdą się tam m.in. nowa sala edukacyjna oraz spełniające wymogi techniczne Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pomieszczenia magazynowe dla dzieł sztuki, dzięki którym Zamek nie tylko będzie mógł przechowywać swoje muzealia, ale też sprowadzać do Szczecina na wystawy cenne eksponaty z innych ośrodków w kraju i za granicą. Przygotowane są również pomieszczenia na lokale usługowe. Obecnie dyrekcja Zamku czyni starania, by od strony ul. Kuśnierskiej mogły powstać takie lokale.
Wyremontowane zostały galerie wystawiennicze: Galeria Gotycka, Galeria Wschodnia i Galeria Przedmiotu. W lochach pod Wieżą Więzienną przeprowadzono prace konserwatorskie. To pozwoli po raz pierwszy udostępniać XV-wieczne zamkowe lochy zwiedzającym.
Mury zamku zostały zaizolowane, a elewacja odrestaurowana. Odtworzono jej historyczną kolorystykę. Ceglaną część Wieży Więziennej poddano konserwacji.
Ta inwestycja to także wielka podróż w głąb historii Szczecina i Zamku, która znacznie poszerza naszą wiedzę. Związane z nią badania archeologiczne potwierdziły, że w miejscu Wzgórza Zamkowego już na przełomie VIII i IX w. istniała osada, z której rozwinął się Szczecin. Podczas prac udokumentowano wiele ważnych reliktów. Najcenniejszym jest fragment średniowiecznego muru, którego pochodzenie eksperci szacują na przełom XIV i XV w. Mur został odsłonięty pod tarasem południowym. Będzie eksponowany okazjonalnie podczas wyjątkowych wydarzeń.
Towarzyszące inwestycji badania i znaleziska oraz wymóg harmonijnego dostosowania nowych elementów do zabytkowej budowli stanowiły duże wyzwanie modernizacji.
Projekt „Kompleksowe zagospodarowanie tarasów oraz odbudowa skrzydła północnego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie” to największa od czasów powojennej odbudowy inwestycja w szczecińskim Zamku. Remont tarasów wymuszały względy bezpieczeństwa, a inwestycja planowana była od lat. Pierwotne projekty (utworzenie ogrodów w stylu renesansowym) zostały zmienione po katastrofie budowlanej w skrzydle północnym w 2017 r. oraz odkryciu tuneli pod skarpą i skrzydłem północnym (sieć korytarzy – ok. 270 m). Najważniejsze stało się bezpieczeństwo zabytku, a głównymi celami – remont i przebudowa tarasów oraz infrastruktury pod nimi, jak również zabezpieczenie skarpy północnej i zlokalizowanych pod nią podziemnych korytarzy. Ważne było wyeksponowanie i podkreślenie unikatowego zabytku, a także renowacja jego elewacji.
25 sierpnia 2022 r. podpisana została umowa z wyłonionym w przetargu wykonawcą – firmą Mostostal Warszawa SA. Prace realizowane są w dwóch etapach. W zakończonym w 2024 roku pierwszym etapie zmodernizowane zostały tarasy południowy i wschodni. Jeszcze w tym roku nastąpi odbiór prowadzonego zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie zagospodarowania skarpy północnej. Drugi etap (którego zakończenie jest planowane w 2025 r.) to odbudowa skrzydła północnego i modernizacja tarasu północnego.
Ze względu na warunki geotechniczne oraz historyczny charakter obiektu inwestycja jest dużym wyzwaniem inżynieryjnym, nad którym czuwają nie tylko eksperci ze strony wykonawcy, ale i zespół specjalistów (m.in. archeolog i konserwatorzy zabytków) pracujący na zlecenie Zamku. Wszystko odbywa się pod nadzorem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Projekt realizowany jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Oś Priorytetowa 4 Naturalne otoczenie człowieka Działanie 4.1 Dziedzictwo kulturowe – Projekt współfinansowany przez Unię Europejską.
Planowane zakończenie całości prac – 2025 rok. Koszt całości prac – ok. 85 mln zł, z czego blisko 19 mln zł na I etap – modernizację tarasów południowego i wschodniego – dofinansowane zostało z RPO Województwa Zachodniopomorskiego. Pozostała kwota pochodzi z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego.
